Bestrijd constipatie: belangrijke tips

Obstipatie bij volwassenen is een van de meest voorkomende consultaties in de apotheek en valt op in zowel de acute en incidentele vorm als de chronische vorm, vooral bij oudere patiënten. In deze groep treft het meer dan 50% van de mensen ouder dan 65 jaar als gevolg van verminderde darmmotiliteit en polyfarmacie. Het is essentieel om te begrijpen wat als constipatie wordt beschouwd, wanneer het als chronisch wordt beschouwd en welke medicijnen dit kunnen veroorzaken. Bovendien worden factoren zoals een laag vezel- en waterverbruik, samen met een sedentaire levensstijl, in verband gebracht met obstipatie.

In de apotheek is het van cruciaal belang om passende aanbevelingen te doen over voeding en maatregelen die de evacuatie vergemakkelijken. Een onbalans in de darmmicrobiota wordt ook in verband gebracht met obstipatie, en probiotica kunnen een aanvullende behandelingsoptie zijn om de darmtransit te verbeteren.

Misbruik van laxeermiddelen, in termen van zelfmedicatie en misbruik, is een groot probleem, vooral bij ouderen en mensen met eetstoornissen. Farmaceutisch advies is essentieel voor het juiste gebruik van laxeermiddelen en om de aanbevelingen aan te passen aan de omstandigheden van elke patiënt.

Definitie en classificatie van constipatie

Definitie: Obstipatie is een verandering in de stoelgang die wordt gekenmerkt door een afname van de frequentie van de stoelgang, moeite met ontlasting met harde ontlasting en/of een gevoel van onvolledige evacuatie. De normale frequentie varieert tussen drie stoelgangen per dag en één stoelgang elke drie dagen. De diagnose is gebaseerd op de Rome IV-criteria (2016).

Soorten constipatie:

• Acuut: Veroorzaakt door specifieke factoren zoals veranderingen in het dieet, stress of zwangerschap, en verdwijnt spontaan in minder dan drie maanden.
• Chronisch: Gerelateerd aan veranderingen in de darmmotiliteit (functionele constipatie) of als gevolg van pathologieën of chronisch gebruik van bepaalde medicijnen (secundaire constipatie), die langer dan drie maanden aanhouden.

Geneesmiddelen die constipatie kunnen veroorzaken

Sommige medicijnen staan bekend om hun vermogen om constipatie te veroorzaken, waaronder:

• Opioïde analgetica.
• IJzer- en calciumsupplementen.
• Antacida met aluminium.
• Antipsychotica.
• Tricyclische antidepressiva (zoals amitriptyline en clomipramine).
• Antiparkinsoniërs.

Overmatig gebruik van laxeermiddelen, vooral stimulerende middelen, kan een paradoxale reactie veroorzaken die de constipatie vergroot als gevolg van een verminderde darmfunctie (colonatonie).

Niet-farmacologische behandeling

Niet-farmacologische behandeling is de eerste stap in de behandeling van constipatie, hoewel deze onvoldoende kan zijn in gevallen van defecatoire dyssynergie en obstipatie als gevolg van een langzame transit.

Dieet rijk aan vezels en waterinname:

• De WHO beveelt een dagelijkse inname van 25-40 gram vezels aan, met een voorkeur voor oplosbare vezels.
• De consumptie van fruit, groenten, peulvruchten en volle granen is essentieel.
• Studies tonen aan dat het consumeren van twee gouden kiwi's per dag de consistentie van de ontlasting verbetert en de ontlastingsinspanning vermindert.
• Het is essentieel om de vezelconsumptie te begeleiden met voldoende vochtinname (1,5-2 liter per dag).

Overige maatregelen:

• Regelmatige matige fysieke activiteit.
• Probeer tegelijkertijd naar het toilet te gaan.
• Vermijd het onderdrukken van het verlangen om te poepen.
• Gebruik een geschikte houding om de ontlasting te vergemakkelijken (laat uw voeten op een kruk rusten om uw knieën op te heffen).

Probiotische suppletie:

• Multispecies probiotica kunnen constipatiesymptomen verbeteren door de overvloed aan Bifidobacteriën en Lactobacillen te vergroten.
• Voorbeelden hiervan zijn Bifidobacterium lactis, dat de stoelgangfrequentie verhoogt, en Bacillus subtilis, dat de darmmotiliteit verbetert.

Farmacologische behandeling: laxeermiddelen

Medicamenteuze behandeling is de tweede stap in de behandeling van constipatie.

Orale en rectale laxeermiddelen:

• Deegvormers (plantago) zijn eerstelijnsproducten en nuttig tijdens de zwangerschap en borstvoeding.
• Osmotische laxeermiddelen (lactulose, macrogol 3350) hebben de voorkeur bij ouderen.
• Stimulerende laxeermiddelen (bisacodyl, natriumpicosulfaat) moeten met voorzichtigheid worden gebruikt vanwege het risico op afhankelijkheid en tolerantie.
• Glijmiddellaxeermiddelen (vloeibare paraffine) kunnen de opname van in vet oplosbare vitamines verminderen.

Conclusie

Obstipatie is een veel voorkomende aandoening die een alomvattende aanpak vereist. Farmaceutische aanbevelingen moeten zich richten op dieetmaatregelen, lichamelijke activiteit en het juiste gebruik van laxeermiddelen, aangepast aan de specifieke behoeften van elke patiënt. Voorlichting over het juiste gebruik van laxeermiddelen en het belang van een dieet dat rijk is aan vezels en voldoende hydratatie is essentieel voor de effectieve behandeling van constipatie bij volwassenen.